Thaesis doet continu trendonderzoek naar de meest relevante trends in de energiesector. Deze trends maken via onze web en app based tool TRNDR onderdeel uit van de Strategiekamer, de accumulatie van bewezen methodieken en aanpakken van ons adviesbureau. Trendonderzoek is van grote waarde bij scenarioplanning. Door mogelijke toekomsten te voorzien, erop te anticiperen en er vervolgens sneller op te kunnen reageren wordt de strategische besluitvorming binnen organisaties beter. Onze opdrachtgevers leren zo beter omgaan met onzekerheden.

Lees hieronder alles over de 50 meest relevante trends voor de agrosector.

50 meest relevante agrotrends

Afname non-organische hulpmiddelen	Het gebruik van non-organische hulp-middelen voor agrarische activiteiten neemt af. Chemische gewasbeschermingsmiddelen en antibiotica worden het komend decennium met de helft verminderd, kunstmest met een vijfde. Kringloopmeststoffen, alternatieve technologieën en bacteriofagen zijn reële alternatieven.
Afname voedselverspilling	Dankzij campagnes worden consumenten en producenten zich bewuster van voedselverspilling. Consumenten worden geconfronteerd met het aantal kilo’s dat zij gemiddeld per jaar weggooien. Producenten leggen meer maatschappelijke verantwoording af over de preventieve inzet die zij hebben om voedselverspilling tegen te gaan.
Afnemende biodiversiteit	Als gevolg van klimaatverandering en vervuiling neemt de biodiversiteit wereldwijd af en doorgaat de aarde volgens wetenschappers momenteel de zogenaamde ‘zesde massale uitstervingsgolf’. Dit kan onder andere negatieve gevolgen hebben voor de voedselveiligheid en een gezond leefmilieu.
Alternatieve inkomstenstromen	Agrarische bedrijven genereren in toenemende mate inkomstenstromen uit alternatieve activiteiten. Naast de primaire productie exploiteren zij activiteiten zoals agro-toerisme, agrarisch natuurbeheer of een zorgboerderij.
Alternatieven voor zuivel	Er is een toenemend aanbod in en consumptie van alternatieven voor zuivel. Voorbeelden zijn plantaardig geproduceerde dranken zoals haver-, amandel- en sojamelk. De productie van ’alt-milk’ producten leidt tot minder uitstoot en is geschikter voor consumenten met een lagere tolerantie voor lactose.
Arbeidsbesparende teelttechnieken	In de agrosector wordt er in toenemende mate gebruik gemaakt van arbeidsbesparende teelttechnieken. Hierdoor is er minder personeel nodig en worden er andere competenties van personeel gevraagd. Deze arbeidsbesparende teelttechnieken hebben als doel om de efficiëntie te verhogen.
Arbeidstekorten	In veel sectoren in Nederland ontstaan tekorten aan gekwalificeerd personeel en vakmanschap. Dit vraagt om het (her)opleiden van personeel en innovatieve manieren om personeel aan te trekken, in te zetten en te behouden.
Bio-informatica	Bio-informatica betreft de opslag, analyse en uitwisseling van grote hoeveelheden biologische data. Dit kan de basis bieden voor ons vermogen om eigenschappen van mensen, dieren en planten te beïnvloeden.
Circulaire economie	De circulaire economie is een economisch systeem dat bedoeld is om herbruikbaarheid van producten en grondstoffen te maximaliseren en waardevernietiging te minimaliseren. De omslag naar een dergelijk systeem vraagt een andere denk- en handelingswijze van consumenten en organisaties.
Climate engineering	Climate engineering is een verzamelnaam voor technologieën die het mogelijk maken om in te grijpen in het klimaatsysteem. Denk aan kooldioxideverwijdering en het reguleren van zonnestralen.
Consolidatie in de agrosector	De consolidatie tussen bedrijven in de agrarische sector blijft de komende jaren doorzetten. Bedrijven zoeken naar manieren om staande te blijven in een krimpende markt.
Duurzame bulkproductie	Om zowel de voedselvoorziening voor de toenemende wereldbevolking te verbeteren, alsook klimaatverandering tegen te gaan is duurzame bulkproductie benodigd. Dit kan door een combinatie van schaalvergroting en innovatieve productietechnologieën worden gerealiseerd.
Europese Green Deal	De Green Deal creëert afstemming tussen het Nederlandse milieubeleid en het Euro-pese landbouwbeleid. De prestaties van agrarische ondernemers met betrekking tot milieu, klimaat, natuur- en waterbeheer bepalen of ze in aanmerking komen voor inkomenssteun uit Brussel. De foodsector draagt met de Green Deal bij aan een gezonder en duurzamer dieet via veranderingen in de etiketten, samenstelling en verpakking van hun producten. Voedsel-verspilling wordt meetbaar gemaakt en er komen doelen voor vermindering.
Extreme weersomstandigheden	Als gevolg van klimaatverandering hebben we steeds vaker te maken met extreme weersomstandigheden. Agrobedrijven moeten hierbij rekeninghouden met extreme regenval en langdurende hittegolven. Met name akker-, land- en tuinbouwbedrijven zijn kwetsbaar voor de verwachte toename van de veranderlijkheid van het weer.
Fluctuerende grondprijzen	Onder invloed van de prijzen voor grasland en bouwland, fluctueert de grondprijs. Dit heeft uiteraard effect op de grondmobiliteit: de mate waarin landbouwgrond van eigenaar wisselt. De grondprijzen zijn het laagst in het noorden van Nederland en het hoogst in het zuiden van Nederland.
Grondstoffenschaarste	Grondstoffen worden steeds schaarser. De natuurlijke bronnen en grondstoffen zullen met meer mensen moeten worden gedeeld. Tegelijkertijd neemt de welvaart toe. De vraag naar grondstoffen wordt hierdoor nog groter.
Herwaardering vakmanschap	Doordat we gemiddeld gezien hoger en daarmee ook vaak theoretischer zijn opgeleid, ontstaat er een tekort aan vakmanschap. Praktische kennis en kunde is lange tijd gedevalueerd, maar maakt nu een herwaardering door: vakmensen krijgen een steeds hogere (sociale) status.
Integrale gebiedsontwikkeling	Vanuit de overheid wordt steeds meer vanuit integrale gebiedsontwikkeling geredeneerd bij het ontwikkelen van nieuwe projecten. Hierbij is het doel dat de samenwerking en samenhang tussen landbouw, natuur en landschap wordt versterkt.
Klimaatbestendige landbouw	Klimaatverandering leidt tot perioden van grote droogte en van teveel en te intensieve neerslag. Dit heeft grote impact op de bodem en daarmee op de akkerbouw. De gevolgen zijn divers en hangen onder andere af van gewaskeuze, bodemkwaliteit en toegang tot water. Agro-ondernemingen zetten in op klimaatadaptatie, zodat klimaatbestendige landbouw mogelijk wordt.
Krimp in de veehouderij	De veehouderij kampt met een structurele krimp. Door de wet- en regelgeving is er sinds 2017 nauwelijks groeiruimte meer voor organisaties.
Krimpende veestapel	Onder maatschappelijke en politieke druk krimpt de veestapel. Volgens voorstanders van de inkrimping leidt minder veeteelt tot een duurzamere wereld. Tegenstanders beweren daarentegen dat door een inkrimping de voedselvoorziening onder druk kan komen te staan.
Kringlooplandbouw	Bij kringlooplandbouw wordt de keten van bodem-plant-dier-mest gesloten en duurzaam ingericht als kringloop. Het optimaliseren van deze keten zorgt voor een verduurzaming van de landbouw en leidt tot efficiëntere productie.
Kweekvlees in opkomst	Door de dalende kosten van de productie en de toenemende kwaliteit van kweekvlees, neemt het gebruik van in laboratoria geproduceerd vlees toe. Kweekvlees is een mogelijke oplossing voor de (overmatige) vleesconsumptie. Echter moet bijvoorbeeld de veiligheid van kweekvlees nog worden gegarandeerd voordat dergelijke producten op de Nederlandse markt kunnen worden gebracht.
Kwetsbaarheid groene arbeidsmarkt	Tijdens de coronacrisis bleek dat de groene arbeidsmarkt door een grote afhankelijkheid van arbeidsmigranten kwetsbaar is. Omdat het de verwachting is dat pandemieën vaker voor gaan komen, zal deze kwetsbaarheid ook verder toenemen. Ook de grotere schaal, toegenomen samenwerking in de productieketen en robotisering maken de groene arbeidsmarkt behalve complexer en eentoniger ook kwetsbaarder.
Labels en keurmerken	Er wordt in toenemende mate gebruik gemaakt van labels en keurmerken om de aspecten van een product op het gebied van bijvoorbeeld duurzaamheid en dierenwelzijn te beoordelen. Hierbij zijn er zowel keurmerken van onafhankelijke partijen als labels die door publieke organisaties zijn ontwikkeld.
Natuur op het dak	Doordat de Nederlandse grond in toenemende mate wordt bebouwd zijn we op zoek naar alternatieve wijzen om groen en biodiversiteit te behouden. Een mogelijke oplossing zijn ‘natuurdaken’ of ‘groene daken’, waarbij de veelal ongebruikte ruimte van daken efficiënt en op duurzame wijze wordt benut.
Natuurinclusieve landbouw	Bij natuurinclusieve landbouw wordt bij alle beslissingen die een boer maakt rekening gehouden met het behouden en versterken van de natuur. Deze vorm van landbouw wordt vanuit de politiek ondersteund door de Green Deal.
Nieuwe energiebronnen	De fossiele brandstoffen raken op. Als maatschappij zijn we op zoek naar nieuwe bronnen van energie. Er wordt volop gewerkt aan wind-, water- en zonne-energie. Dit vergt investeringen van overheden maar ook van bedrijven en particulieren.
Opkomst exotische producten	Vanuit de consument neemt de vraag naar exotische producten toe. Deze producten bedienen in eerste instantie veelal een nichemarkt, maar worden op termijn ook geconsumeerd door een bredere groep. Recente voorbeelden van producten die deze ontwikkeling hebben doorgemaakt zijn de avocado en de zoete aardappel.
Opkomst streekproducten	Consumenten hebben in toenemende mate behoefte aan lokale- of streekproducten, die op authentieke en ambachtelijke wijze zijn geproduceerd en zo vers mogelijk zijn. Bedrijven spelen hier op in door het lokale aspect van een product te benadrukken.
Precisielandbouw	Precisielandbouw is een vorm van landbouw waarbij op basis van data-analyse, GPS en automatische detectie de behandeling per plant of dier wordt geoptimaliseerd.
Raw food	Consumenten zijn zich steeds bewuster van voeding en de impact daarvan op hun gezondheid. Hieruit is de ‘raw food’ of ‘rauwe voeding’-stroming ontstaan. Hierbij streven mensen ernaar om vooral ongekookt en onbewerkt voedsel te eten.
Stadslandbouw	Stadslandbouw is een vorm van landbouw in of in de nabijheid van stedelijk gebied. Hiermee kan worden ingespeeld op de toenemende vraag naar lokaal geproduceerd voedsel. Stadslandbouw kan bijvoorbeeld plaatsvinden in stadsboerderijen, volkstuinen en schooltuintjes.
Steeds meer vegetarische alternatieven	De markt voor vlees- en zuivelvervangers is de afgelopen jaren hard gegroeid. Vegetarische en vegan producten worden steeds populairder en trekken veel nieuwe spelers aan. De producten komen overigens niet alleen van veelbelovende start-ups, ook gevestigde bedrijven mengen zich in de strijd.
Strengere bemestingsnormen	De bemestingsnormen bepalen de maximale hoeveelheid stikstof en fosfor die mogen worden gebruikt bij het produceren van voedsel. Door de afname van de biodiversiteit en het toenemend belang van duurzaamheid worden deze normen strenger. Hierdoor moeten boeren op zoek naar alternatieve vormen van bemesting.
Toename invasieve exoten	Door klimaatverandering neemt het aantal invasieve exoten in Nederland toe. Invasieve exoten zijn dieren, planten en micro-organismen die door menselijk handelen in een nieuw gebied terechtkomen en die door vestiging en verspreiding schade kunnen veroorzaken. Deze invasieve exoten kunnen bijvoorbeeld de oorspronkelijke biodiversiteit bedreigen of plagen als gevolg hebben.
Toename milieuwetgeving	De agrosector heeft in toenemende mate te maken met milieuwetgeving. Deze wetgeving heeft bijvoorbeeld betrekking op de emissie, geur en fijnstof die organisaties uitstoten. Volgens boeren komt hun bestaan als gevolg hiervan onder druk te staan.
Toenemend belang dierenwelzijn	Het belang van dierenwelzijn neemt toe. Zowel vanuit de samenleving als vanuit de politiek wordt steeds vaker benadrukt welk effect ons consumptiegedrag heeft op het welzijn van het dier. Een gevolg is dat consumenten meer aandacht hebben voor keurmerken bij een aankoopbeslissing.
Toenemend belang gemak bij voeding	We hechten steeds meer waarde aan ‘gemak’ bij het aankopen, bereiden en consumeren van voedsel. Consumenten kiezen hierdoor vaker voor het bestellen van eten of ze kiezen voor kant-en-klaar-producten. Organisaties spelen hier slim op in door bijvoorbeeld verse maaltijdpakketten aan te bieden of bezorgdiensten te verlenen die het proces van aankoop tot voedsel-consumptie versnellen.
Toenemend belang groen in de stad	Groen in steden wordt steeds belangrijker, met name voor de klimaatbestendigheid van de stad en de leefbaarheid voor inwoners.
Toenemend belang voedzaamheid	Het belang van voedzaamheid bij het consumeren van voedingsmiddelen neemt toe. Naast de smaak en esthetiek van voedsel kijken we steeds meer naar hoe een product de gezondheid ten goede komt of hoe het product bijdraagt aan onze lichamelijke gesteldheid.
Toenemende ketentransparantie	Door de beschikbaarheid van informatie, de intensivering van media en de steeds mondiger wordende burger worden organisaties uitgedaagd om transparanter en doelmatiger te opereren. Geheimen komen steeds vaker en sneller boven tafel.
Toenemende onvoorspelbaarheid natuur	De natuur verandert mee met het klimaat. Hierdoor ontwikkelt de natuur zich vaak in een andere richting dan gehoopt en gepland was, bijvoorbeeld met de Natuurdoeltypen. Dit brengt grote uitdagingen voor het beleid met zich mee.
Toenemende vaste kosten	De vaste kosten nemen toe in de agrosector. Doordat steeds meer technologische (hulp)middelen zijn benodigd, moeten grote investeringen worden gedaan om in de agrosector relevant te blijven of toe te treden. Dit kan een lagere flexibiliteit van de agrosector als gevolg hebben.
Toenemende voedselschaarste	Als gevolg van de snelgroeiende bevolkingsomvang groeit de vraag naar voedsel exponentieel. Een verdere – en duurzame – ontwikkeling van het wereldwijde voedselproductiesysteem is benodigd om de voedselvoorziening te verbeteren en voedselschaarste tegen te gaan.
Transitie naar biologische landbouw	Bij biologische landbouw wordt bij de productie rekening gehouden met onder andere de gezondheid van ecosystemen en de consument. Veel boeren staan (op termijn) voor de keuze om de transitie naar biologische landbouw te maken. Deze transitie vraagt, naast de benodigde kennis ook om forse investeringen.
Verschuiving binnen vleesconsumptie	Consumenten ruilen steeds vaker vleesproducten in voor plantaardige producten. Daarnaast vindt er ook binnen de vleesconsumptie een verschuiving plaats. Zo neemt het verbruik van pluimveevlees jaarlijks toe ten opzichte van andere soorten vlees.
Verticale landbouw	Door toenemend ruimtegebrek wordt er steeds meer geëxperimenteerd met verticale landbouw. Hierdoor kan er door middel van circulaire teeltsystemen dichtbij of zelfs in steden geproduceerd worden.
Voedselbossen	Bij voedselbossen wordt natuur gecombineerd met landbouw. In een voedselbos wordt een biodivers systeem gecreëerd met vooral eetbare soorten. Voedselbossen leggen CO2 vast en stimuleren de biodiversiteit.
Water als strategisch goed	De sterkste bevolkingsgroei vindt plaats op plaatsen in de wereld waar nu al een tekort aan water is. Ook in Nederland zal water door vervuiling van grondwater in sommige perioden schaars worden. Door deze ontwikkelingen wordt water in steeds grotere mate een strategisch goed: water wordt de olie van de 21e eeuw.